Αναστοχασμός και επανεκκίνηση. Τις δύο αυτές ανάγκες έφερε στο προσκήνιο η πανδημία της Covid-19, μαζί με ένα πλήθος αναθεωρήσεις προτεραιοτήτων και αντιλήψεων. Αυτός είναι, προφανώς, ο λόγος για τον οποίο η Διεθνής Ημέρα Μουσείων για το 2021 έχει θέμα «Το Μέλλον των Μουσείων: Αναστοχασμός και Επανεκκίνηση».
Αυτή η θεματική αποτέλεσε ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτευούσης (ΕΥΔΑΠ), μια εταιρεία που διαχειρίζεται έναν τεράστιο πλούτο υποδομών και, βεβαίως, την ιστορία τους, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό τμήμα της ιστορίας της χώρας μας.
Αντιλαμβανόμενη την αυξανόμενη ταχύτητα με την οποία η τεχνολογία διευκολύνει πλέον την πρόσβαση σε πολλούς τομείς των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της γνώσης, η εταιρεία πήρε τη στρατηγική απόφαση να αξιοποιήσει ψηφιακά το πλούσιο ιστορικό της αρχείο και τη βαθιά ιστορική γνώση των ανθρώπων της, ώστε να τα μεταδώσει στην κοινωνία.
Προκειμένου λοιπόν να τιμήσει τη φετινή Διεθνή Ημέρα Μουσείων αποφάσισε να δημιουργήσει, σε συνεργασία με την Clio Muse Tours, μία μοναδική εμπειρία ψηφιακής ξενάγησης στον οικισμό που δημιουργήθηκε το 1926 για να στεγάσει τους ανθρώπους που εργάστηκαν επί μακρόν για την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα.
Μπορεί σήμερα το φράγμα να το βλέπουμε απλώς ως έναν υπέροχο περίπατο στην εξοχή. Όμως πριν από εννέα δεκαετίες οι 900 άνθρωποι που συνέβαλαν καθοριστικά στην κατασκευή του υδροδοτικού συστήματος της πόλης των Αθηνών αποτέλεσαν μια πολύ ενδιαφέρουσα κοινωνία.
Ο πρότυπος οικισμός τους αρχικά κατασκευάστηκε για να παράσχει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στους εργαζομένους, αλλά σταδιακά εξελίχθηκε τόσο ώστε έφτασε, ακόμη και μέχρι τη δεκαετία του 1970, να αποκαλείται από τους κατοίκους του «μικρό Παρίσι».
Σήμερα ελάχιστα γνωρίζουμε γι’ αυτόν τον οικισμό και τους ανθρώπους του. Για τη ζωή, την εργασία και την καθημερινότητά τους, τον τρόπο κατασκευής των σπιτιών τους, τα παιχνίδια των παιδιών, τις παροχές και τις υποδομές του οικισμού. Υπήρχαν άραγε ύδρευση, αποχέτευση, νοσοκομείο και σχολείο;
Αυτό το κενό γνώσης έρχεται να καλύψει το Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ προσφέροντάς μας μια υπέροχη ψηφιακή διαδρομή 17 σημείων, με τη δυνατότητα και της 360° εικονικής περιήγησης μας ξεναγεί στο «μικρό Παρίσι» αξιοποιώντας όχι μόνο την τεχνολογία, αλλά και τη συστηματική και ομαδική δουλειά των ανθρώπων της εταιρείας.
Το Ιστορικό Αρχείο και η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας της ΕΥΔΑΠ, εργαζόμενοι με βαθιά αγάπη για την Ιστορία της εταιρείας και της χώρας μας, ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διατηρήσουν και να αφηγηθούν τη μνήμη των ανθρώπων της εταιρείας και να συγκεντρώσουν προφορικές μαρτυρίες για την κατασκευή του Φράγματος.
Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους είναι εντυπωσιακό. Θραύσματα μνήμης συντίθενται σε μια ολοκληρωμένη αφήγηση χάρη στην επίμονη δουλειά τους και τον πλούτο των πληροφοριών, τις μαρτυρίες ανθρώπων που κατοικούσαν στον οικισμό, απογόνων τους και κατοίκων κοντινών χωριών μεταξύ των δεκαετιών του 1950-1960.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ κ. Χάρης Σαχίνης περιέγραψε τη σημασία του εγχειρήματος: «Η Ιστορία δεν αρκεί να καταγράφεται. Πρέπει να αναδεικνύεται και να μετατρέπεται σε εργαλείο γνώσης, αξιοποιώντας τα πλέον σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα. Εταιρείες με Ιστορία, όπως η ΕΥΔΑΠ, οφείλουν να συμβάλλουν – τα μέγιστα – στην καταγραφή της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς».
Εκτός μάλιστα από τις θερμές ευχαριστίες του προς «τους ανθρώπους της ΕΥΔΑΠ για το μεράκι, την ενέργεια και τον χρόνο που αφιέρωσαν για να γίνει πραγματικότητα» αυτή η ψηφιακή ξενάγηση, ο κ. Σαχίνης ανήγγειλε ότι «σχεδιάζουμε, ήδη, τις επόμενες ενέργειες». Αυτό το εξαιρετικό δείγμα γραφής προϊδεάζει, αν μη τι άλλο, για πολύ ενδιαφέρουσες ιστορικές περιηγήσεις και στο μέλλον.
